قطعأ از میان مردم افراد بسیار کمی هستند که با این واژه آشنا هستند "کردهای شیراز".

در حال حاضر در استان فارس ، گروهی از کردها  زندگی می کنند که خود را کرونی می نامند این گروه در حدود 1000 خانوار هستند که در روستاهای شیراز و کازرون و سپیدان زندگی می کنند

این افراد دارای ویژگی های زیر می باشند : 

1-   زبان و گویش آنان کردی است.

2-   مذهب آنان شیعه 12 امامی است.

3-   در زمینه چگونگی حضور در این منطقه اتفاق نظر ندارند( بعضی معتقدند در زمان کریم خان زند به شیراز آمده اند و بعضی می گویند از کرمانشاه آمده اند و گروهی می گویند از کردستان آمده اند و ...)

4-   همگی قریب به اتفاق آنان تا سالهای 1341 که اصلاحات ارضی در زمان پهلوی صورت گرفت بصورت عشایری زندگی می کرده اند ولی اینک تقریبا بیشتر آنها اسکان یافته و در روستاها و شهرهای شیراز و کازرون و بیضاء و .... ساکن شده اند .

5-   سردسیر این گروه روستای چهل چشمه کرونی در 40 کیلومتری غرب شیراز در بخش ارژن از شهرستان شیراز بوده و گرمسیر آنان منطقه سرقنات در منطقه دشتک در 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر کازرون می باشد .گرچه طول ایل راه این گروه 128 کیلومتر می باشد اما عده ای از آنها در روستای قوام آباد چیچکلو و روستای مجاور آن از بخش بیضا سپیدان می باشد که احتمال می رود این ایل راه در زمانهای قدیم تا آن منطقه نیز ادامه داشته است و حتی بیشتر از آن .

6-    دو روستای چهل چشمه کرونی و قوام آباد چیچکلو تقریبا بصورت 100 درصد جمعیت انها کرد می باشد و تعداد کمی از آنان ترک و لر و فارس ( تاجیک ) می باشند ولی در سایر روستاها جمعیت بصورت ترکیبی از کردها و ترکان قشقایی و فارسها می باشد .

7-   آشنایی و ارتباط کردها روستاهای قوام آباد چیچکلو و چهل چشمه کرونی بسیار محدود می باشد و عموما از هم اگاهی و اطلاع ندارند و از لحاظ پیوند های زناشویی هیچ گونه ارتباطی مشاهده نمی شود و فقط بعضی از ترکان چهل چشمه کرونی مدعی هستند اجداد آنها از کردان مستقر در بیضاء ( که احتمالا از همان کردان قوام آباد چیچکلو باشند ) می باشند.

8-   با توجه به دورافتاده بودن روستای قوام آباد چیچکلو  خصوصیات فرهنگی و اجتماعی آنان با دیگر کردهای کرونی فارس تفاوت دارد.

9-   توزیع جغرافیایی و پراکندگی روستاهایی که دارای کردان کرونی می باشند به شرح زیر می باشد:

9-1- روستای چهل چشمه کرونی در بخش ارژن  شهرستان شیراز که  مرکزیت دهستان دشت ارژن با این روستا می باشد

9-2- روستای خیرآباد کرونی در بخش مرکزی شهرستان کازرون

9-3-روستای بهرام آباد کرونی در شهرستان کازرون

9-4- روستای وفادارآباد از شهرستان کازرون

9-5- روستای شیخی از شهرستان کازرون

9-6-منطقه سرقنات در دشتک در جنوب شرقی شهر کازرون

9-7- روستای قوام آباد چیچکلو از بخش بیضاء شهرستان سپیدان

9-8- روستای باباکوهک از بخش بیضاء شهرستان سپیدان

9-9- شهر کازرون  بویژه منطقه بهشت زهرا در شمال شهر کازرون

9-10-شهر شیراز ( شهرک های غربی و جنوبی شهر شیراز از جمله میانرود ( بهارستان) ،  والفجر ، سجادیه سیمان ، عادل آباد ، گلستان ، قصر قمشه ،فرهنگیان  و ...)

10-معنا و مفهوم  واژه "کرونی"  را معمولا افراد این ایل نمی دانند ولی احتمالا اصل این واژه " کرهانی" بوده است که بصورت کرانی نیز آمده است .

 آکوپوف در کتاب خود می نویسد :

« بخش باقی مانده از ایل زنگنه در فارس تا همین چندی پیش همچنا خود را "کورونی"(کرونی)  که می نماید شکل تحریف شده " گورانی " باشد می نامند »

این نویسنده به نقل از هدایت در کتاب تاریخ "زندیه" چنین می نویسد :

«از اخبار منابع در می یابیم که کریم خان زند در سده هیجدهم میلادی ، بخشی از مردم جنوب کردستان را به فارس برد و در آنجا پیشینیان سنجابی ها – پیشینیان ، نه این که خودشان – در کنار کردهای  زنگنه در نزدیکی شیراز می زیسته اند . آنها را بختیار خان ، دوباره به کردستان آورد »

در قبرستان قوام آباد چیچکلو سنگ قبرهایی با واژه" کرانی" وجود دارد که کهن ترین آنها مربوط به تاریخ 1248 می باشد که 55 سال پس از مرگ کریم خان زند می باشد

11-کردان روستای قوام آباد چیچکلو خود را از طوایف لک می دانند که هیچ اثر نوشتاری از آنها وجود ندارد

12-در میان نام خانوادگی افراد روستای قوام آباد " گوران نیک بنیاد"  وجود دارد که خود را از ایل گوران می دانند در میان نام خانوادگی روستای بهرام آباد کرونی کازرون نیز نام خانوادگی "زندی " وجود دارد که شاید تاثیر پذیریش از ایل زند باشد . با توجه به وجود تعداد بیشمار سنگهای قبر قبرستان قوام آباد در سده سیزدهم هجری قمری ، تعداد کردهای زنگنه در آن منطقه زیاد بوده است. در قبرستان روستای خیرآباد کرونی فقط یک قبر با نام" زنگنه" از سال 1368 هجری قمری وجود دارد  

13- یکی دیگر از نکات مجهول در مورد کردان کرونی در شیراز وجود یک روستای فاقد کرد در 7 کیلومتری جنوب شهر شیراز می باشد و حدود 200 خانوار می باشند که 120 خانوار انها  دارای اصالت ترک قشقایی می باشند و یا از اهالی کوهمره سرخی هستند . بقیه از نقاط دیگر فارس می باشند که در این منطقه سکونت دارند . جالب این که در بین افراد این روستا افراد زیادی دارای نام های خانوادگی"کرونی" ، "کرانی نژاد" و "کرانی" و ... می باشند با توجه به این که کریم خان زند کردهای زیادی از همرزمان و همراهان خود را در مجاورت شهر شیراز سکنی می دهد تردیدی وجود ندارد که افراد و خانوارهای قدیمی و اولیه ساکن این روستا از بازماندگان کرد بوده باشند و این منطقه یکی از مناطق کردنشین شیراز بوده باشد که بتدریج با مهاجرت سایر افراد حضور کردها در این روستا کمرنگ شده است و در حال حاضر نیز این خصوصیت از بین رفته است .  در بررسی سنگ قبرهای روستای کرونی قدیمی ترین سنگ قبر مربوط به سال 1132 ه . ق و سپس 1236ه . ق می باشد که در نوشتار هیچکدام نامی از طایفه یا نژاد و گروه کرانی ذکر نشده است .

14- در کتاب وقایع اتفاقیه("گزارش های خفیفه نویسان انگلیس" که به کوشش" سعیدی سیرجانی " در سال 1361 در انتشارات "نشر نو" چاپ شده است )از طایفه کرانی و افرادی که از این طایفه بوده اند وقایعی ثبت شده است :

«امان الله خان کرانی یا سرمست کرانی در سال 1301 ه.ق به صحرای بیضاء( از شهرستان سپیدان )  می روند که همان منطقه قوام آباد چیچکلو می باشد . نکته دیگر این که در یک جا در این کتاب از شخصی به نام محمدعلیخان کرونی نام می برد»

تردیدی نیست که اصل واژه" کرونی" واژه "کرانی" بوده باشد  نکته دیگر این که در حال حاضر کرانی ها خود را لر و زند می دانند در حالی که کرونی ها خود را کرد می دانند

در همان کتاب ذکر شده است که طایفه "کرانی و لرها" در شیراز هر دو از نوکران "  قوام الملک" بوده اند در حالی که" کردهای کرونی" شهرستان کازرون زیر چتر کلانتر طایفه کشکولی از ایل قشقایی بوده اند .

در آیده مطالب دیگری در مورد کردهای شیراز در وبلاگ قرار خواهد گرفت.